Điều gì tạo nên cấu hình hương đặc biệt của sản phẩm đến từ vùng trồng cà phê Specialty Ecuador?

Ecuador nép mình bên bờ biển Thái Bình Dương cùng dãy Andes chạy dài, mang đến nhiều điều bất ngờ về thiên nhiên tuyệt vời. Chắc có lẽ vì vậy mà Ecuador được ví như là kho báu của vùng đất Nam Mỹ. 

Vị trí của Ecuador trong ngành cà phê thế giới

Ecuador là nước sản xuất cà phê lớn thứ 20 trên thế giới. Trong niên vụ 2019/20, Ecuador đã sản xuất khoảng 500.000 bao cà phê loại 60kg. Tính từ tháng 10 năm 2020 đến tháng 2 năm 2021, Ecuador đã xuất khẩu khoảng 198.000 bao cà phê loại 60kg.

Mặc dù không phải là nhà sản xuất lớn như Brazil, Việt Nam hay Colombia, Ecuador được biết đến với sự đa dạng trong sản xuất cà phê, cung cấp cả hạt Arabica và Robusta. Sản xuất cà phê của nước này được hưởng lợi từ khí hậu và địa lý đa dạng, cho phép tạo ra nhiều hương vị và hương thơm khác nhau. Nhờ sự ưu ái của thiên nhiên, cà phê của Ecuador được đánh giá cao nhờ hương vị độc đáo, thường được miêu tả là có hương hoa, trái cây và socola. 

Tuy đang phải đối mặt với các thách thức như biến đổi khí hậu và bất ổn kinh tế, Ecuador tiếp tục để lại dấu ấn trong thị trường cà phê đặc sản, thu hút những người yêu thích cà phê trên toàn thế giới.

Tầm quan trọng của cà phê đối với nền kinh tế Ecuador

Dù không phải là ngành kinh tế chủ đạo như ở các nước sản xuất cà phê lớn, cà phê vẫn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Ecuador. Mặt hàng này góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là cải thiện đời sống người nông dân.

- Tạo ra thu nhập cho người nông dân

Ecuador có 85.000 ha đất dành cho việc trồng cà phê Arabica và 110.000 ha dành cho cà phê Robusta. Cà phê là nguồn thu nhập chính cho khoảng 75.000 người sản xuất ở đây. Việc sản xuất và xuất khẩu cà phê giúp cải thiện đời sống kinh tế của các cộng đồng nông thôn.

- Tăng giá trị xuất khẩu

Cà phê là một trong những mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Ecuador. Khối lượng xuất khẩu không lớn như các nước khác nhưng cà phê Ecuador lại ghi điểm với chất lượng cao, giúp tăng giá trị xuất khẩu.

- Phát triển ngành du lịch

Ecuador đang phát triển du lịch cà phê, thu hút khách du lịch đến tham quan các trang trại cà phê và tìm hiểu về quy trình sản xuất. Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập cho các trang trại mà còn quảng bá văn hóa và sản phẩm cà phê của Ecuador.

Ecuador là nước sản xuất cà phê lớn thứ 20 trên thế giới

Ngành cà phê Ecuador có một lịch sử dài, đầy biến động từ đầu thế kỷ 19 đến nay.

Sự du nhập của cây cà phê vào Ecuador

Cây cà phê xuất hiện và trồng thương mại chính thức tại Ecuador vào những năm 1860, khi các đồn điền đầu tiên được thành lập ở vùng ven biển tỉnh Manabí. Vùng này với độ cao từ 500-700 mét trên mực nước biển, đã nhanh chóng trở thành trung tâm sản xuất cà phê lớn nhất của đất nước.

Các cột mốc quan trọng trong lịch sử cà phê Ecuador

Những năm đầu (1860-1900): Sự phát triển ban đầu của ngành công nghiệp cà phê Ecuador chủ yếu là ở các vùng đồng bằng và ven biển. Cà phê từ Ecuador bắt đầu xuất khẩu sang châu Âu từ năm 1905, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử xuất khẩu nông sản của đất nước này.

Thế kỷ 20 đầu (1900-1950): Ecuador tiếp tục mở rộng sản xuất cà phê và tăng cường xuất khẩu. Tuy nhiên vào những năm 1903 việc trồng cà phê bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố khiến việc trồng cà phê giảm mạnh. Phải đến năm 1935, Ecuador bắt đầu xuất khẩu sang các nước Châu Âu, ngành cà phê mới có những bước phát triển rõ rệt. Sản lượng cà phê xuất khẩu tăng trưởng mạnh mẽ và trở thành một trong những mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Ecuador trong suốt những năm 1970. 

Thập niên 1980: Ngành sản xuất cà phê Ecuador bắt đầu đối mặt với suy thoái do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế toàn cầu, dẫn đến sụp đổ của giá cà phê và giảm sản lượng. Sản lượng sản xuất giảm liên tục cho đến đầu những năm 2000. 

Những năm 2000 đến nay: Nhờ nỗ lực của các nông dân và ngành rang xay địa phương, ngành công nghiệp cà phê Ecuador đã khôi phục và phát triển mạnh mẽ. Cà phê Ecuador tăng lên 63.720 tấn vào năm 2001 và đạt sản lương trung bình hằng năm khoảng 650.000 bao loại 60kg vào năm 2012.

Hiện nay, ngành cà phê Ecuador đã bắt đầu phát triển mạnh mẽ và là một trong 15 quốc gia duy nhất trên thế giới trồng và xuất khẩu cả cà phê Arabica và Robusta. Các nông hộ sản xuất cà phê đất nước này khá coi trọng việc đầu tư vào các phương pháp thực hành mới, chuyên biệt để cải tiến năng suất và chất lượng cà phê. Điều này còn giúp các nông dân địa phương nhỏ có thể thiết lập các phương pháp thực hành có thể truyền lại cho thế hệ tiếp theo, tạo sự bền vững cho nền kinh tế bằng cách tạo ra việc làm mới.

Cây cà phê xuất hiện và trồng thương mại chính thức tại Ecuador vào những năm 1860

Cà phê Ecuador không chỉ được trồng dọc theo dãy núi Andes mà còn ven bờ biển ở lưu vực hạ lưu sông Amazon và quần đảo Galapagos. Song song với sự tồn tại của các đồn điền lớn, sản xuất cà phê dần dịch chuyển sang các trang trại nhỏ hơn do gia đình quản lý.

Các vùng trồng chính

Các vùng trồng cà phê chính tại Ecuador sở hữu các điều kiện về nhiệt độ, lượng mưa và khí hậu khác nhau tạo nên hệ động thực vật khá đa dạng và phong phú.

- Thung lũng Intag

+ Vị trí địa lý: Thung lũng Intag nằm ở vùng ngoại ô Otovalo, giáp với khu bảo tồn sinh thái Cotocachi Cayapas. Người nông dân vùng Andes này chuyên về trồng cà phê arabica hữu cơ dưới bóng các cây bản địa.

+ Địa hình: Thung lũng Intag có địa hình đồi núi và thung lũng sâu, với độ cao dao động từ khoảng 1.500 đến 3.000 masl (mét trên mực nước biển). Địa hình này tạo ra các vi khí hậu khác nhau, rất thích hợp cho việc trồng cà phê chất lượng cao. Bên cạnh đó, khu vực này có nhiều sông suối, cung cấp nguồn nước dồi dào cho nông nghiệp và đảm bảo độ ẩm cần thiết cho cây trồng.

+ Khí hậu: Thung lũng Intag có khí hậu nhiệt đới núi cao, mát mẻ và ổn định với nhiệt độ trung bình dao động từ 15 đến 25 độ C.

+ Hương vị cà phê: Cà phê Intag thường có hương vị phức tạp và đa chiều, có thể là kết quả của sự pha trộn giữa đất đai phong phú và khí hậu mát mẻ của vùng núi cao. Hương vị cà phê thường gợi nhớ đến các loại hoa quả như cam, dứa, hay quả mọng như cherry. Một số loại cà phê khác thì lại thêm phần đậm đà, ngọt ngào của socola đen hoặc caramel.

- Pacto

+ Vị trí địa lý: Pacto là một khu vực nằm ở tỉnh Pichincha của Ecuador, nằm cách thủ đô Quito khoảng 70km về phía tây bắc.

+ Địa hình: Pacto bao gồm các dãy núi Andes và các thung lũng sâu, tạo điều kiện lý tưởng cho việc trồng trọt và sản xuất nông sản như cà phê và cacao

+ Khí hậu: Pacto nổi tiếng với khí hậu mát mẻ và đa dạng sinh học. Vì nằm gần rừng núi và thung lũng sâu, Pacto có độ ẩm cao, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của cây trồng và rừng già.

+ Hương vị cà phê: Dưới ảnh hưởng của khí hậu và địa lý đặc biệt, cà phê Pacto thường có hương trái cây đa dạng, xen lẫn vị hạt cacao. Ngoài ra, cấu trúc cân bằng còn mang lại sự hài hòa diệu kỳ giữa các tầng hương.

Cà phê Ecuador không chỉ được trồng dọc theo dãy núi Andes mà còn ven bờ biển ở lưu vực hạ lưu sông Amazon và quần đảo Galapagos

- Loja

+ Vị trí địa lý: Loja nằm ở phía nam Ecuador, giáp biên giới với Peru.

+ Địa hình: Loja có địa hình đa dạng từ núi cao đến thung lũng sâu. 

+ Khí hậu: Loja có khí hậu nhiệt đới cao. Tùy vào độ cao mà nền nhiệt dao động từ 10 - 25 độ C. Các khu vực núi cao có thể có nhiệt độ thấp hơn vào mùa đông.

+ Hương vị cà phê: Người dân Ecuador cũng khẳng định cà phê trồng ở Loja ngon nhất cả nước, đặc biệt là ở cộng đồng nhỏ El Airo cách công viên Quốc gia Yacuri không xa. Vùng cao này chuyên trồng giống cà phê arabica. Cà phê Loja có xu hướng cấu trúc cân bằng, hài hòa giữa các tầng hương và vị phức tạp gợi nhớ đến trái cây như cam, dứa,...

- Manabi

+ Vị trí địa lý: Tỉnh Manabí nằm ở phía tây Ecuador, bên bờ biển Thái Bình Dương. Đây là vùng trồng cà phê đầu tiên của Ecuador. 

+ Địa hình: Manabi có địa hình đa dạng và phong phú, bao gồm bờ biển, đồng bằng và thung lũng (chiếm phần lớn diện tích), đồi núi, sông suối, rừng già,... Đặc điểm địa hình này tạo điều kiện cho hệ sinh thái phát triển rực rỡ, vừa mang đến cảnh quan đẹp vừa thích hợp cho cây cà phê phát triển.

+ Khí hậu: Manabi có khí hậu nhiệt đới ẩm. Tùy dạng địa hình mà nền nhiệt sẽ dao động khác nhau. Nhiệt độ thay đổi từ 25 - 32 độ C ở bờ biển và từ 22 - 30 độ C ở các vùng đồng bằng, thung lũng.

+ Hương vị cà phê: Cà phê Manabi thường có hương vị phong phú của các loại trái cây như cam, dứa và mọng, đôi khi có sự kết hợp của một số loại trái cây nhiệt đới khác. Hậu vị mượt mà và cân bằng giữ mãi những cảm giác tuyệt vời trong vòm họng.

- Zaruma

+ Vị trí địa lý: Zaruma là một thị trấn nằm ở phía nam Ecuador, cách thủ đô Quito khoảng 400km về phía nam và cách thành phố Machala, thủ phủ của tỉnh El Oro, khoảng 60 km về phía đông nam.

+ Địa hình: Zaruma gồm các dạng địa hình núi, thác nước, rừng núi với các loài thực vật phong phú và các loài động vật sinh sống tự nhiên. 

+ Khí hậu: Zaruma đáp ứng tất cả các tiêu chí truyền thống cho một vùng trồng cà phê tuyệt vời: nhiều nắng, mùa mưa nhiều, nhiệt độ vừa phải và độ cao lý tưởng khoảng 1000 mét.

+ Hương vị cà phê: Được sinh trưởng ở độ cao lý tưởng nên cà phê Zaruma mang hương vị đậm đà, có mùi thơm đặc trưng của đất, rễ cây, chút hương hoa. Tuy cấu trúc phức tạp nhưng giữa các tầng hương lại có sự hài hòa dễ chịu khiến người dùng thoải mái.

Song song với sự tồn tại của các đồn điền lớn, sản xuất cà phê dần dịch chuyển sang các trang trại nhỏ hơn do gia đình quản lý

Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đến chất lượng cà phê Ecuador

Cà phê Ecuador là một kho tàng các hương vị tuyệt vời. Tuy diện tích đất nhỏ nhưng các điều kiện tự nhiên ở Ecuador tạo nên môi trường lý tưởng cho cây cà phê phát huy các đặc tính ưu việt của vùng trồng.

- Độ cao

Dãy núi Andes với độ cao choáng ngợp mang đến sự cân bằng hoàn hảo giữa độ chua, vị ngọt và một chút đắng cho hạt cà phê. Cây cà phê sinh trưởng ở vùng trồng có độ cao lớn thường phát triển chậm hơn, giúp hạt cà phê cứng hơn, có thời gian hấp thụ các chất dinh dưỡng phức tạp. Ở độ cao lý tưởng, hạt cà phê giữ lại nhiều loại acid phong phú, mang đến sự tươi sáng sinh động.

- Nhiệt độ

Ở quần đảo Galapagos mát mẻ, hương cà phê thay đổi tinh tế. Nhiệt độ ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ sinh trưởng và quá trình hình thành hương vị bên trong hạt. Khi nhiệt độ tăng cao, cây có thể phát triển nhanh hơn, nhưng nếu quá nóng, nó có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển và làm giảm chất lượng của hạt cà phê. Nếu nhiệt độ không đủ ổn định hoặc quá cao, có thể dẫn đến sự chín không đồng đều, làm giảm chất lượng của hạt cà phê và ảnh hưởng đến hương vị.

- Đất đai

Ở Chimborazo - vùng núi lửa đất đai màu mỡ, cà phê có tầng hương thơm đậm đà hơn với độ chua cao và cá tính. Điều này là vì đất cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây như nitơ, photpho, kali và các khoáng chất khác đồng thời ảnh hưởng đến độ pH của đất - yếu tố quyết định khả năng hấp thụ dưỡng chất của cây cà phê.

Mặc dù diện tích đất nhỏ nhưng các điều kiện tự nhiên ở Ecuador tạo nên môi trường lý tưởng cho cây cà phê phát huy các đặc tính ưu việt của vùng trồng

Nhờ vào điều kiện địa lý và khí hậu phong phú, thiên nhiên Ecuador cho phép nhiều loài cà phê phát triển mạnh mẽ. Do đó, nơi đây nổi tiếng với sự đa dạng các giống cà phê từ các giống truyền thống đã được canh tác lâu đời cho đến các giống mới được thử nghiệm và phát triển.

Giống cà phê truyền thống của Ecuador

Tại Ecuador, nông dân chủ yếu trồng các giống Typica, các giống cổ điển của Mỹ Latinh như Bourbon, Caturra. Ngoài ra một số vùng tại quốc gia này cũng canh tác Robusta để bù lại sản lượng cà phê Arabica chất lượng thấp.

Typica:

Đặc trưng sinh học: Typica là giống cà phê lâu đời nhất và được canh tác rộng rãi ở Ecuador. Cây có thân cao, tán lá xanh đậm, quả cà phê hình bầu dục.

Hương vị: Typica có hương vị phức tạp với độ chua nhẹ, cơ thể mượt mà, và hậu vị kéo dài. Hương thơm thường có các nốt hương của trái cây và hoa.

Bourbon:

Đặc trưng sinh học: Giống cà phê Bourbon có nguồn gốc từ đảo Bourbon (nay là Réunion) và đã được canh tác ở Ecuador trong nhiều thập kỷ. Cây có thân thẳng, quả tròn, và năng suất cao.

Hương vị: Bourbon nổi tiếng với hương vị ngọt ngào, cân bằng tốt giữa độ chua và cơ thể, cùng với hương thơm của chocolate và trái cây đỏ.

Caturra:

Đặc trưng sinh học: Caturra là một biến thể đột biến tự nhiên của Bourbon, cây thấp và dễ chăm sóc hơn. Cây có năng suất cao và kháng bệnh tốt.

Hương vị: Caturra mang lại hương vị tươi sáng, độ chua rõ ràng, và cơ thể trung bình. Hương thơm thường có các nốt hương của cam quýt và hoa.

Robusta:

Đặc trưng sinh học: Robusta được trồng nhiều ở Ecuador để bổ sung vào sản lượng cà phê Arabica. Cây có khả năng chịu bệnh tốt, năng suất cao, và thích hợp với điều kiện khí hậu nóng ẩm.

Hương vị: Robusta có hương vị mạnh mẽ, đắng, và ít hương thơm hơn Arabica. Cơ thể dày và hậu vị kéo dài, thường được sử dụng để sản xuất cà phê hòa tan.

Ecuador nổi tiếng với sự đa dạng các giống cà phê từ các giống truyền thống đã được canh tác lâu đời cho đến các giống mới được thử nghiệm và phát triển

Các giống mới của Ecuador

Ở các vùng trồng chuyên sản xuất Specialty Coffee của Ecuador, nông dân thường sản xuất các giống thử nghiệm mới như SL28 và Sidra.

SL28:

Đặc trưng sinh học: SL28 là giống cà phê nổi tiếng của Kenya, được thử nghiệm và canh tác ở Ecuador để tạo ra những lô cà phê chất lượng cao. Cây có khả năng chịu hạn tốt, năng suất trung bình.

Hương vị: SL28 có hương vị phức tạp, độ chua sáng và cơ thể mạnh mẽ. Hương thơm của SL28 thường có các nốt hương của cam quýt, quả mọng, và gia vị.

Sydra:

Đặc trưng sinh học: Sydra là một giống cà phê hiếm có nguồn gốc từ Ethiopia, được phát hiện và phát triển tại Ecuador. Cây có tán lá xanh đậm, quả hình bầu dục.

Hương vị: Sydra nổi bật với hương vị ngọt ngào, độ chua tinh tế, và cơ thể mượt mà. Hương thơm của Sydra thường có các nốt hương của trái cây nhiệt đới, mật ong, và hoa.

Tại các vùng trồng chuyên về Specialty Coffee Ecuador, nông dân thường sản xuất các giống thử nghiệm mới như SL28 và Sydra

Với địa hình đa dạng và điều kiện khí hậu lý tưởng, Ecuador cung cấp mọi yếu tố cần thiết để trồng cà phê tuyệt vời. Tuy nhiên, việc tạo ra một tách cà phê đẳng cấp có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau trong quá trình từ cây cà phê đến tách cà phê hoàn chỉnh. Do đó, các nhà sản xuất cà phê tại Ecuador luôn phát triển các kỹ thuật sản xuất riêng biệt, đảm bảo chất lượng và độ đặc biệt của sản phẩm cuối cùng.

Kỹ thuật canh tác

Sản xuất cà phê ở Ecuador là một hành trình tìm kiếm phương thức tập trung vào chất lượng hơn là số lượng. Những người nông dân nhỏ tại Ecuador thường trồng cà phê trên các sườn đồi. Trước đây, họ nhấn mạnh vào khai thác đất tại các cánh rừng nguyên sinh để cà phê phát triển trong các điều kiện môi trường và ở độ cao khác nhau. 

Tuy nhiên, điều này đã thay đổi khi tác động tiêu cực của việc phá rừng ngày một trầm trọng hơn. Bộ Nông nghiệp Ecuador cùng tổ chức tư nhân đã vào cuộc để hỗ trợ nhà sản xuất chuyển đổi canh tác theo hướng bền vững. 

Do đó, trong thập niên trở lại đây, nông dân Ecuador có xu hướng phát triển mô hình canh tác hữu cơ, hài hoà với thiên nhiên. Họ tận dụng môi trường sinh học đa dạng để tạo ra cà phê có hương vị phong phú và độc đáo. Hầu hết các vùng trồng cà phê tại đất nước này đều xen canh cùng các loại nông sản khác như chuối, củ cải, atiso để có thêm thu nhập. Đồng thời, họ nhấn mạnh vào các kỹ thuật canh tác bao gồm việc tạo bóng râm tự nhiên và kiểm soát bệnh sâu bệnh. Trong đó, cây thầu dầu, chàm và inga thường được các nông dân lựa chọn để tạo bóng mát, làm thuốc xua đuổi côn trùng, cố định Nitơ giúp cà phê cải thiện chất lượng.

Phương pháp thu hoạch

Việc thu hoạch cà phê ở Ecuador thường diễn ra từ tháng 6 - tháng 10. Phần lớn cà phê ở đây được thu hoạch thủ công. Kỹ thuật này đòi hỏi sự tỉ mỉ và kinh nghiệm, giúp chọn lọc những quả cà phê chín mọng nhất, đồng thời loại bỏ những quả chưa đạt yêu cầu.

Khi chọn hái, nông dân quan sát kỹ màu sắc và độ chín của quả. Quả cà phê chín thường có màu đỏ hoặc vàng sáng, tùy thuộc vào giống cây. Chỉ những quả chín đều, không bị tổn thương mới được hái để đảm bảo hương vị tối ưu. Bằng cách này, quá trình hái thủ công không chỉ giúp duy trì chất lượng mà còn giảm thiểu việc phá hủy những quả chưa chín, giữ cho năng suất thu hoạch ổn định và đồng đều.

Các phương pháp sơ chế

Sau khi thu hoạch, quả cà phê tại Ecuador thường được chế biến theo hai phương pháp chính là sơ chế ướt và sơ chế khô. Bên cạnh đó, một số nhà sản xuất cà phê Specialty của Ecuador cũng đang thử nghiệm với phương pháp chế biến lên men cải tiến nhằm khai thác những hương vị phức tạp và độc đáo hơn.

Chế biến ướt

Phương pháp chế biến ướt là một trong những kỹ thuật được ưa chuộng nhất tại Ecuador vì nó tạo ra cà phê sạch với hương vị tinh tế. Quá trình bắt đầu bằng việc loại bỏ vỏ và thịt quả cà phê thông qua máy xát, chỉ để lại hạt cà phê. Sau đó, hạt cà phê được phơi khô trên giàn hoặc trong máy sấy cho đến khi đạt độ ẩm khoảng 10-12%.

Chế biến khô

Chế biến khô là một phương pháp truyền thống. Sau khi rửa sạch bụi bẩn và quả lép, cà phê được phơi khô nguyên trái dưới ánh nắng mặt trời. Khi quả cà phê khô đạt độ ẩm mong muốn, chúng được đưa vào máy xát để tách vỏ và thịt quả, chỉ giữ lại hạt cà phê. Phương pháp này giúp giữ lại nhiều hương vị từ thịt quả, mang đến độ ngọt tự nhiên, hương vị trái cây đậm đà và thân cà phê dày. Tuy nhiên, cà phê chế biến khô có xu hướng không đồng nhất về chất lượng do sự khác biệt trong quá trình phơi khô.

Chế biến lên men

Một số nhà sản xuất Specialty Coffee của Ecuador đang thử nghiệm với phương pháp chế biến lên men khác nhau. Trong quy trình này, mỗi trang trại sẽ có những kỹ thuật độc quyền tạo lợi thế cạnh tranh riêng. Tuy nhiên về cơ bản, quả cà phê hoặc hạt cà phê sẽ được lên men trong môi trường kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm. Song song đó, chúng thường kết hợp với việc bổ sung các vi sinh vật có lợi để tạo ra hương vị đặc biệt. Sau khi lên men, hạt cà phê được phơi khô đến độ ẩm mong muốn. Phương pháp này cho phép kiểm soát và phát triển các hương vị mới lạ, tạo nên sự phức tạp và chiều sâu trong hương vị cà phê.

Cà phê tại Ecuador thường được chế biến theo hai phương pháp chính là sơ chế ướt và sơ chế khô

Đổi mới trong quy trình sản xuất cà phê

Sau khi chú trọng quá nhiều vào nhập khẩu cà phê nhân xanh làm nguồn nguyên liệu cho cà phê hòa tan mà đánh mất đi chất lượng vốn có, ngành cà phê Ecuador đã kịp thời thay đổi quy trình sản xuất để lấy lại danh tiếng.

- Hướng tới bền vững

Trước đây, một số vùng trồng tại Ecuador đã tạo ra các đồn điền trồng cà phê bằng bằng cách chặt phá rừng địa phương, sau đó đốt các gốc cây và thảm thực vật còn lại. Điều này nhanh chóng thu nhỏ số lượng cây xanh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái. Nhận thức rõ sai lầm đó, ngày nay, nhiều trang trại hoạt động theo hướng bền vững đang tiến hành trồng lại cây cũng như trồng cà phê dưới bóng mát của các loài bản địa. Nhiều nông dân đã chuyển sang canh tác hữu cơ, thay thế hóa chất bằng phân bón tự nhiên. 

Điển hình như vùng trồng Manabi - tỉnh ven biển mở đầu cho hành trình phát triển cà phê tại Ecuador. 

- Tập trung vào chất lượng

Dưới sự hỗ trợ các tổ chức tư nhân và chính phủ, các trang trại đã ứng dụng công nghệ hiện đại để khai thác triệt để các lợi thế về địa hình, giúp họ sản xuất ra các loại cà phê arabica mới lạ hơn như Gesha hoặc SL-28 với chất lượng cao cấp. Kết quả là Ecuador nhận giải thưởng ‘Cup of Excellence’ lần đầu năm 2021 với hạt cà phê đạt điểm số 90.93 - Typica Mejorado ở vùng Loja.

- Ứng dụng công nghệ trong canh tác

+ Hệ thống tưới tiêu hiện đại: Sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt và tưới phun mưa để tiết kiệm nước và cung cấp nước đều đặn cho cây cà phê.

+ Sử dụng máy bay không người lái: Hỗ trợ giám sát sức khỏe cây trồng, phân tích đất và tối ưu hóa việc bón phân.

Với quá trình phục hồi tuyệt vời, cà phê Ecuador đã đạt được nhiều chứng nhận quan trọng, giúp nâng cao giá trị và uy tín của sản phẩm trên thị trường quốc tế.

- Chứng nhận hữu cơ (Organic Certification)

Chứng nhận hữu cơ được cấp bởi các tổ chức như USDA Organic, EU Organic, và Ecocert. Chứng nhận này đảm bảo rằng cà phê được trồng mà không sử dụng hóa chất tổng hợp, thuốc trừ sâu, hoặc phân bón nhân tạo. 

- Fair Trade

Fair Trade được cấp bởi các tổ chức như Fair Trade USA và Fairtrade International. Chứng nhận này đảm bảo rằng nông dân và công nhân trồng cà phê được trả giá công bằng và làm việc trong điều kiện tốt.

- Rainforest Alliance

Chứng nhận Rainforest Alliance đảm bảo rằng cà phê được trồng theo các tiêu chuẩn bền vững về môi trường và xã hội, bao gồm bảo vệ rừng, bảo tồn động vật hoang dã, và cải thiện điều kiện làm việc cho nông dân.

- UTZ

UTZ tập trung vào việc cải thiện điều kiện sản xuất và nâng cao hiệu quả canh tác bền vững. Nó đảm bảo rằng cà phê được sản xuất với trách nhiệm xã hội và môi trường.

- Bird Friendly

Bird Friendly được cấp bởi Smithsonian Migratory Bird Center. Chứng nhận này đảm bảo rằng cà phê được trồng dưới bóng cây, tạo ra môi trường sống cho các loài chim di cư và bảo vệ đa dạng sinh học.

- Chứng nhận địa lý GI

Đây là chứng nhận cho biết cà phê được trồng ở một khu vực địa lý cụ thể và có các đặc điểm độc đáo liên quan đến vùng đó. Ví dụ, cà phê từ vùng Loja hoặc Galápagos có thể có các chứng nhận GI để bảo vệ và quảng bá chất lượng đặc biệt của sản phẩm từ những vùng này.

Cà phê Ecuador đã đạt được nhiều chứng nhận quan trọng, giúp nâng cao giá trị và uy tín của sản phẩm trên thị trường quốc tế như USDA Organic, Fair Trade, Bird Friendly,...

Nhờ địa hình và cảnh quan ấn tượng, tiềm năng của nông dân Ecuador là rất lớn. Tuy nhiên tất cả mới chỉ ở giai đoạn đầu của quá trình khám phá. Ngành cà phê nước này vẫn còn phải đối diện với nhiều thách thức như vụ thu hoạch nhỏ, năng suất thấp, chi phí sản xuất cao, khí hậu thay đổi,...

Tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu lên ngành cà phê Ecuador

- Bùng phát dịch bệnh

Nhiệt độ và độ ẩm thay đổi tạo điều kiện cho nhiều loại sâu bệnh phát triển. Trong đó có bệnh gỉ sắt lá cà phê. Loja là một trong những vùng chịu ảnh hưởng nặng nề của đợt dịch này. Một số nông trại đã mất tới 30-40% sản lượng cà phê của họ trong những năm bị bệnh tấn công mạnh mẽ.

- Thay đổi chất lượng hạt cà phê

Biến đổi khí hậu dẫn đến sự thay đổi điều kiện tự nhiên bao gồm chất lượng đất, khí hậu, lượng mưa,... - những yếu tố cấu tạo nên chất lượng hạt cà. Khí hậu thay đổi thấy thường khiến nhà sản xuất gặp khó khăn trong việc duy trì và kiểm soát chất lượng hạt. Điều này làm giảm giá trị thương mại của cà phê Ecuador. 

- Giảm diện tích đất trồng

Mưa lớn, lũ quét có thể gây xói mòn đất làm mất đất, giảm diện tích canh tác cà phê, từ đó khiến sản lượng giảm mạnh,

Cạnh tranh từ các quốc gia sản xuất cà phê khác

Theo sự phát triển lớn mạnh của ngành cà phê, các nhà sản xuất luôn tìm cách để cho ra đời các loại cà phê có chất lượng và sản lượng cao hơn. Điều này thúc đẩy cạnh tranh gay gắt giữa các quốc gia sản xuất cà phê với nhau. Một số đối thủ trong ngành cà phê của Ecuador gồm:

- Brazil: Nhà sản xuất cà phê lớn nhất thế giới, Brazil chiếm khoảng một phần ba sản lượng cà phê toàn cầu.

- Colombia: Quốc gia này nổi tiếng với cà phê Arabica chất lượng cao đồng thời được chính phủ và các tổ chức quốc gia hỗ trợ mạnh mẽ. 

- Việt Nam: Là nhà sản xuất lớn nhất về cà phê Robusta với khoảng 40% sản lượng Robusta toàn cầu.

Ecuador biết rằng họ không thể cạnh tranh với số lượng cà phê mà các quốc gia đối thủ cạnh tranh lân cận của họ sản xuất. Để giải quyết điều này, nhiều nhà sản xuất đã bắt đầu thành lập các hợp tác xã và hiệp hội, hình thành các mối quan hệ trực tiếp với các nhà nhập khẩu và rang xay. Hội đồng cà phê Mesa Provincial del Café được thành lập để giúp các nhà sản xuất và rang xay địa phương làm việc cùng nhau, phát triển ngành cà phê và cung cấp đào tạo liên quan đến sản xuất, chế biến, thương mại và du lịch.

Ngành cà phê nước này vẫn còn phải đối diện với nhiều thách thức như vụ thu hoạch nhỏ, năng suất thấp, chi phí sản xuất cao, khí hậu thay đổi,...

Xu hướng phát triển bền vững của cà phê Ecuador

Phát triển bền vững là xu hướng chung của toàn ngành cà phê và Ecuador cũng không nằm ngoài quy luật đó. Sản xuất cà phê Ecuador đang hướng tới việc bảo vệ môi trường và cải thiện đời sống của người nông dân. 

- Canh tác hữu cơ

Ngày càng nhiều nông trại cà phê ở Ecuador đạt được chứng nhận hữu cơ từ các tổ chức như USDA Organic và Ecocert. Nhiều trang trại áp dụng phương thức canh tác dưới bóng râm, kết hợp cùng sử dụng phân bón hữu cơ, bảo vệ đất đai, nguồn nước. 

- Bảo tồn đa dạng sinh học

Đạt chứng nhận Bird Friendly là minh chứng cho thấy nỗ lực bảo vệ hệ sinh thái của ngành cà phê Ecuador. Ví dụ, Finca Maputo ở vùng Loja đã nhận được chứng nhận này nhờ việc duy trì thảm thực vật tự nhiên và bảo vệ rừng. Bên cạnh đó, một số nông trại cà phê tại Ecuador đã thành lập các khu bảo tồn tự nhiên để bảo vệ động thực vật hoang dã và duy trì cân bằng sinh thái.

- Quản lý sử dụng tài nguyên hiệu quả

Các nhà sản xuất áp dụng các kỹ thuật tưới tiêu hiệu quả và quản lý nước bền vững để giảm thiểu lãng phí và bảo vệ nguồn nước. Cùng với đó là việc sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời và sinh khối để giảm thiểu lượng khí thải carbon và tiết kiệm chi phí năng lượng.

Toàn ngành cà phê và Ecuador đang hướng tới việc bảo vệ môi trường và cải thiện đời sống của người nông dân

Ngành cà phê không chỉ là một phần quan trọng của nền nông nghiệp Ecuador mà còn đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Với địa hình và khí hậu lý tưởng, Ecuador đã và đang tận dụng tối đa tiềm năng của mình để sản xuất cà phê chất lượng cao, góp phần vào nền kinh tế quốc gia và cải thiện đời sống của người dân, đặc biệt là ở các vùng nông thôn.

Đóng góp vào GDP và xuất khẩu

Ngành cà phê là một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực, đóng góp một phần đáng kể vào GDP và hoạt động xuất khẩu của Ecuador. Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp Ecuador, trong năm 2022, cà phê chiếm khoảng 4% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của nước này, với giá trị xuất khẩu đạt 215 triệu USD. Sản lượng cà phê xuất khẩu của Ecuador đã tăng trưởng đều đặn, giúp nâng cao vị thế của quốc gia trên thị trường cà phê quốc tế.

Hơn nữa, với chất lượng cao và hương vị độc đáo như hiên tại, cà phê Ecuador được xuất khẩu sang nhiều quốc gia, bao gồm Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản và Canada. Những năm gần đây, các thị trường mới như Trung Quốc và Hàn Quốc cũng bắt đầu nhập khẩu cà phê từ Ecuador, mở ra nhiều cơ hội mới cho quốc gia này. Điêu này vừa giúp cải thiện cán cân thương mại, vừa mang lại nguồn ngoại tệ quan trọng, góp phần ổn định nền kinh tế của Ecuador.

Tạo việc làm và phát triển nông thôn

Ngành cà phê tạo ra hàng nghìn việc làm, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế-xã hội của những khu vực này. Theo số liệu từ Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO), ngành cà phê Ecuador tạo ra hơn 500.000 việc làm trực tiếp và gián tiếp, bao gồm các công việc trong sản xuất, chế biến, và vận chuyển. Sự gia tăng về số lượng việc làm không chỉ giúp cải thiện thu nhập của người dân mà còn giảm tỷ lệ thất nghiệp và nâng cao chất lượng cuộc sống ở nông thôn.

Việc phát triển ngành cà phê cũng giúp cải thiện cơ sở hạ tầng ở các vùng nông thôn. Các chương trình đầu tư vào hệ thống giao thông, điện, nước và giáo dục đã được triển khai, nhờ nguồn thu từ ngành cà phê. Điều này không chỉ giúp nâng cao đời sống của người dân mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất và kinh doanh cà phê, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của các cộng đồng nông thôn.

Ngành cà phê là một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực, đóng góp một phần đáng kể vào GDP và hoạt động xuất khẩu của Ecuador

Các chương trình hỗ trợ nông dân trồng cà phê

Chính phủ Ecuador và các tổ chức quốc tế đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ nông dân trồng cà phê nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, đồng thời cải thiện đời sống của họ. Một trong những chương trình tiêu biểu là "Programa de Fortalecimiento del Sector Cafetalero," được triển khai bởi Bộ Nông nghiệp Ecuador, nhằm cung cấp đào tạo kỹ thuật, hỗ trợ tài chính và các dịch vụ khuyến nông cho nông dân.

Chương trình này đã giúp hàng nghìn nông dân cải thiện kỹ thuật canh tác, áp dụng các phương pháp bền vững và nâng cao năng suất cây trồng. Ngoài ra, chương trình còn hỗ trợ nông dân tiếp cận các nguồn tài chính, giúp họ đầu tư vào cơ sở hạ tầng và trang thiết bị hiện đại. Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp, chương trình này đã giúp tăng năng suất cà phê lên 15% và cải thiện chất lượng sản phẩm, góp phần nâng cao thu nhập của nông dân.

Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO) cũng hợp tác với các tổ chức phi chính phủ và doanh nghiệp tư nhân để triển khai các dự án hỗ trợ nông dân, bao gồm các chương trình phát triển bền vững, chứng nhận Fair Trade và Organic. Những chương trình này không chỉ giúp nông dân cải thiện điều kiện sản xuất mà còn tăng cường khả năng tiếp cận thị trường quốc tế, từ đó nâng cao giá trị và sự bền vững của ngành cà phê Ecuador.

Thêm vào đó các cuộc thi như Cup of Excellence diễn ra tại Ecuador vào năm 2021 đã tôn vinh công sức lao động chăm chỉ của những người sản xuất cà phê trên khắp đất nước. Những cuộc thi này thúc đẩy những người sản xuất đang bắt đầu tìm cách tiếp tục cải thiện năng suất và chất lượng để duy trì sản xuất trong điều kiện khí hậu thay đổi và khó khăn.

Dựa vào những nỗ lực và sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức quốc tế, ngành cà phê Ecuador không chỉ đóng góp vào kinh tế quốc gia mà còn cải thiện đời sống của hàng nghìn nông dân, thúc đẩy sự phát triển bền vững và thịnh vượng của các cộng đồng nông thôn.

Chính phủ Ecuador và các tổ chức quốc tế đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ nông dân trồng cà phê nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, đồng thời cải thiện đời sống của họ

Kết luận

Ecuador đã khẳng định vị thế của mình trong ngành cà phê thế giới nhờ vào chất lượng cao và hương vị độc đáo của cà phê Specialty. Những nỗ lực không ngừng của nông dân, sự hỗ trợ của chính phủ và các tổ chức phi lợi nhuận đã tạo nên một nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và thành công của ngành cà phê Ecuador. Với việc tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu và thu hút du lịch cà phê, Ecuador có tiềm năng trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu về cà phê Specialty. Sự cam kết đối với phát triển bền vững và đổi mới trong kỹ thuật sản xuất sẽ giúp cà phê Ecuador không chỉ duy trì mà còn nâng cao vị thế của mình trên thị trường quốc tế, mang lại lợi ích kinh tế và xã hội to lớn cho đất nước.

Hình ảnh do đối tác của XLIII Coffee cung cấp và do XLIII Coffee sưu tầm

Câu 1: Ngành cà phê đóng vai trò gì trong nền kinh tế của Ecuador?

Ngành cà phê đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Ecuador, tạo ra thu nhập cho khoảng 75.000 người sản xuất, tăng giá trị xuất khẩu và phát triển du lịch cà phê. Cà phê là nguồn thu nhập chính cho nhiều người dân nông thôn và góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của các cộng đồng nông thôn.

Câu 2: Ecuador nổi bật với các giống cà phê nào?

Ecuador nổi bật với các giống cà phê Arabica như Typica, Bourbon, Caturra và các giống lai như SL28, Sidra và Robusta. 

Câu 3: Các vùng trồng cà phê chính tại Ecuador bao gồm những khu vực nào?

Các vùng trồng cà phê chính tại Ecuador bao gồm Thung lũng Intag, Pacto, Loja, Manabi và Zaruma.

Câu 4: Làm thế nào để điều kiện tự nhiên của Ecuador ảnh hưởng đến chất lượng cà phê?

Điều kiện tự nhiên của Ecuador, bao gồm độ cao, nhiệt độ và đất đai, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cà phê. Độ cao lớn ở dãy núi Andes giúp hạt cà phê phát triển chậm, cứng và giàu acid, tạo ra sự cân bằng hoàn hảo giữa độ chua, vị ngọt và một chút đắng. Nhiệt độ mát mẻ ở quần đảo Galapagos mang đến hương cà phê tinh tế, trong khi đất núi lửa màu mỡ ở Chimborazo cung cấp dưỡng chất giúp cà phê có tầng hương thơm đậm đà hơn.

Câu 5: Các phương pháp chế biến cà phê chủ yếu ở Ecuador là gì? 

Ở Ecuador, các phương pháp chế biến chính của cà phê bao gồm sơ chế ướt, sơ chế khô và lên men (chủ yếu do các nhà sản xuất cà phê Specialty áp dụng). 

Sơ chế ướt thường được ưa chuộng vì tạo ra cà phê sạch, giữ lại hương vị tự nhiên và sự tinh tế. Sơ chế khô làm tăng độ ngọt và sự đa dạng cho hương vị cà phê. Các phương pháp lên men giúp cà phê tăng nồng độ hương vị nguyên bản hoặc phát triển các tầng vị mới lạ.