Vùng trồng cà phê Specialty Colombia – Tinh hoa đưa danh tiếng cà phê đặc sản bay xa

Ngành cà phê Colombia gây ấn tượng với giới chuyên môn bằng sản lượng dồi dào và chất lượng tuyệt hảo khó thay thế. Sự ra đời của cây cà phê đã định hình nên các vùng đất, dân số, nền kinh tế và văn hóa của đất nước này. 

Vị trí của Colombia trong ngành cà phê thế giới

Trong nhiều năm, Colombia là một trong những nước sản xuất cà phê lớn thứ 2 thế giới chỉ sau Brazil – nước sản xuất cà phê hàng đầu thế giới. Cho tới năm 2000, Colombia đã bị Việt Nam vượt qua rồi sau đó bệnh rỉ sắt trên cây cà phê vào năm 2008 đã khiến họ sụt giảm vị thế đáng kể. Vượt qua nhiều khó khăn, hiện nay, Colombia đang nằm trong top 5 sản phẩm cà phê với khoảng 10 triệu bao mỗi năm. Lượng xuất khẩu hàng năm của quốc gia này là từ 11 đến 13 triệu bao. Năm 2020, Colombia sản xuất được gần 14 triệu bao loại 60kg, hiếm khoảng 10% tổng sản lượng cà phê toàn cầu.

Colombia còn là nước dẫn đầu về Specialty Coffee - loại cà phê có chất lượng vượt trội giá trị cao trên thị trường toàn cầu. Điều này đã được chứng minh qua các lần đạt giải thưởng cao trong các năm 2018, 2019, 2020,... tại cuộc thi Cup of Excellence - một trong những cuộc thi danh giá nhất trong ngành cà phê Specialty. 

Tầm quan trọng của cà phê đối với nền kinh tế Colombia

Có 600.000 người tham gia vào ngành cà phê tại Colombia và xem đây là công việc chính để tạo nên thu nhập. Điều này cho thấy vai trò, vị trí của loại cây trồng này với nền kinh tế quốc gia. 

- Tạo ra việc làm và nguồn thu nhập

Cà phê là một trong những sản phẩm nông sản xuất khẩu quan trọng nhất của Colombia, mang lại nguồn thu lớn cho nền kinh tế với hàng triệu bao xuất khẩu mỗi năm. Bên cạnh đó, ngành cà phê tạo ra việc làm cho hàng trăm ngàn người, bao gồm nông dân, công nhân thu hoạch, nhân viên nhà máy chế biến và những người làm việc trong lĩnh vực vận chuyển và xuất khẩu cà phê. 

- Tăng cường thương hiệu quốc gia

Thương hiệu cà phê Colombia, đặc biệt là thương hiệu Juan Valdez, đã trở thành biểu tượng toàn cầu của chất lượng cao và sự tinh tế. Điều này không chỉ giúp thúc đẩy xuất khẩu cà phê mà còn nâng cao hình ảnh của Colombia trên trường quốc tế.

-  Phát triển du lịch

Cà phê không chỉ là một sản phẩm nông sản mà còn là một phần quan trọng của văn hóa Colombia. Các tour du lịch cà phê đã trở thành một phần quan trọng của ngành du lịch Colombia, thu hút du khách đến tham quan các trang trại cà phê, tìm hiểu quy trình sản xuất và thưởng thức cà phê chất lượng cao.

Cà phê là một trong những sản phẩm nông sản xuất khẩu quan trọng nhất của Colombia, mang lại nguồn thu lớn cho nền kinh tế với hàng triệu bao xuất khẩu mỗi năm

Để trở thành điểm nổi danh và vươn đến top 3 trong số các quốc gia sản xuất cà phê lớn nhất thế giới, ngành cà phê Colombia có một lịch sử dài

Thời điểm cây cà phê du nhập vào Colombia

Cây cà phê lần đầu tiên được đưa vào Colombia vào đầu thế kỷ 17 bởi các linh mục Jesuit, cùng với những người định cư Tây Ban Nha. Những vụ mùa đầu tiên được thu hoạch ở Đông Bắc Colombia, nhưng cây cà phê nhanh chóng lan rộng và được các trang trại gia đình nhỏ, gọi là Finca trên khắp đất nước.

Các cột mốc quan trọng trong lịch sử cà phê Colombia

Quá trình phát triển của ngành cà phê Colombia đầy rẫy những dấu mốc huy hoàng và nỗ lực của toàn thể cộng đồng.

Thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 18: Xuất khẩu thương mại đầu tiên

Hoạt động xuất khẩu thương mại đầu tiên của hạt cà phê Colombia xuất hiện vào thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 18. Lô hàng xuất khẩu đầu tiên này đánh dấu khởi đầu cho một ngành công nghiệp lớn, mở ra cơ hội kinh tế mới cho quốc gia.

Thập niên 1900: Thời kỳ 'Cuộc chiến tranh ngàn ngày' và sự tái cấu trúc

Trong suốt thời kỳ 'Cuộc chiến tranh ngàn ngày' (1899-1902), ngành công nghiệp cà phê đang phát triển đã gặp nhiều khó khăn do giá cà phê quốc tế trì trệ. Nhiều chủ đồn điền buộc phải chia đất nông nghiệp cho những người lao động, giúp họ có quyền sở hữu tại địa phương và độc lập đối với Finca của riêng mình.

Đầu thế kỷ 19: Phát triển hệ thống hậu cần

Vào đầu thế kỷ 19, một Colombia hòa bình đã tạo ra một hệ thống hậu cần, cho phép nông dân ở vùng nông thôn, trang trại nhỏ xuất khẩu cà phê của họ hiệu quả hơn. Điều này đã mở đầu cho một thời kỳ tăng trưởng mới, giúp nông dân tiếp tục sản xuất cà phê và đưa Colombia trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới.

1927: Thành lập Federacion Nacional de Cafeteros de Colombia (FNC)

Năm 1927, một nhóm các nhà sản xuất cà phê nổi tiếng từ Zona Cafetera thành lập Federacion Nacional de Cafeteros de Colombia (FNC). Tổ chức này đại diện cho nông dân trong việc thúc đẩy và đàm phán giá cả hợp lý cho việc bán cà phê của họ trên toàn cầu. Đây là một cột mốc quan trọng giúp củng cố vị thế của cà phê Colombia trên thị trường quốc tế.

Thập niên 1930: Khủng hoảng và sự phục hồi

Trong cuộc Đại suy thoái những năm 1930, nhiều haciendas (nhà sản xuất lớn điều hành các trang trại lớn) đã phá sản. Chính phủ đã can thiệp bằng cách mua lại các trang trại lớn và chia nhỏ chúng, bán cho những người lao động có thể trồng các loại cây trồng khác cùng với cà phê. Điều này đã giúp ổn định ngành công nghiệp và duy trì sự phát triển lâu dài.

1972 đến nay: Mở rộng và phát triển

Năm 1972, FNC được mở rộng và đại diện cho một bộ phận lớn những người trồng cà phê Colombia. Trong vài năm tiếp theo, nhờ những chiến dịch tiếp thị thông minh và sự ổn định kinh tế, Colombia đã phát triển để trở thành nước xuất khẩu cà phê lớn thứ 3 thế giới.

Ngày nay ngành cà phê Colombia vẫn đang giữ vững vị thế của mình. Sản lượng cà phê của đất nước này chiếm khoảng 12% nguồn cung cà phê thế giới, khẳng định tiềm lực và triển vọng của mình trong ngành công nghiệp cà phê toàn cầu.

Ngành cà phê Colombia hiện vẫn đang giữ vững vị thế với sản lượng chiếm khoảng 12% nguồn cung cà phê thế giới

Cà phê được sản xuất tại 20 đến 33 tỉnh tạo nên Colombia, bao gồm Cauca, Caldas, Risaralda, Sierra Nevada,... Sự kết hợp của độ cao, lượng mưa vừa phải và độ che phủ của mây, rừng mưa nhiệt đới tươi tốt, vùng núi và độ ẩm khiến Colombia trở thành nơi lý tưởng để trồng cà phê Arabica chất lượng rất cao. 

Vùng trồng cà phê Specialty tại đây thường là các lô đất nhỏ hoặc các trang trại nhỏ được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong gia đình. Những trang trại nhỏ hơn có nghĩa là sản lượng hạt cà phê ít hơn, cho phép người nông dân tập trung vào các chi tiết và đảm bảo rằng mỗi mẻ cà phê đều hoàn hảo. 

Cauca

- Vị trí địa lý: Vùng Cauca nằm ở phía tây nam của Colombia, là một trong những khu vực đặc trưng nhất của đất nước, với sông Cauca chảy xuống giữa hai dãy núi Andes lớn hơn. Khu vực này là một trong những tâm chấn của cuộc xung đột vũ trang Colombia. 

- Độ cao: 1.450-2.000m (4.750-6.600 ft)

- Thu hoạch: 

+ Tháng 9-12 (vụ chính)

+ Tháng 3-tháng 6 (vụ thu hoạch mitaca)

- Giống: 16% Typica, 62% Caturra, 22% Castillo

- Hương vị: Cà phê Cauca thường có độ chua sáng, tươi mát, tương tự như hương vị của các loại trái cây như cam, chanh và táo xanh. Khi uống, bạn có thể nhận thấy hương vị của các loại quả mọng đỏ như dâu tây, anh đào và quả mâm xôi, cũng như hương vị của các loại trái cây nhiệt đới như xoài, đu đủ và cam quýt.

Tolima

- Vị trí địa lý: Tolima là một trong các tỉnh của Colombia nằm ở phía tây trung tâm của đất nước này. Đây là một vùng núi non với địa hình đa dạng và điều kiện tự nhiên thuận lợi cho trồng trọt và sản xuất nông sản, đặc biệt là cà phê chất lượng cao. 

- Độ cao: 1.200-1.900m (3.900-6.200 ft)

- Thu hoạch: 

+ Tháng 3-tháng 6 (vụ chính)

+ Tháng 10-12 (vụ thu hoạch mitaca)

- Giống: 9% Typica, 74% Caturra, 17% Castillo

- Hương vị: Cà phê Tolima thường mang trong mình hương vị của các loại trái cây tươi mát như cam, chanh và táo xanh, tạo cảm giác tươi mới và sảng khoái cho người uống. Hậu vị dài tiếp tục lưu lại trong miệng, tạo nên một trải nghiệm cảm giác thú vị và hài hòa.

Cà phê được sản xuất tại 20 đến 33 tỉnh tại Colombia, bao gồm Cauca, Caldas, Risaralda, Sierra Nevada,...

Huila

- Vị trí địa lý: Huila là một tỉnh nằm ở phía nam Tây Colombia, được biết đến với cảnh quan đa dạng và điều kiện tự nhiên thuận lợi.

- Độ cao: 1.250-2.000 m (4.100-6.600 ft)

- Thu hoạch:

+ Tháng 9-12 (vụ chính)

+ Tháng 4- 5 (vụ thu hoạch mitaca)

- Giống: 11% Typica, 75% Caturra, 14% Castillo

- Hương vị: Cà phê Huila thường có hương vị sáng và tươi mát của các loại trái cây như cam, chanh và quả mọng đỏ, hòa quyện với mùi thơm đặc trưng của cacao và socola tạo ra sự hấp dẫn khó chối từ. 

Quindio

- Vị trí địa lý: Quindio là một vùng nhỏ ở trung tâm đất nước, ngay phía tây Bogata. Cà phê là một phần cực kỳ quan trọng của nền kinh tế ở đây, vì khu vực này đang phải chịu mức thất nghiệp cao. Quindio là nơi có Công viên Cà phê Quốc gia, một công viên chủ đề xoay quanh cà phê và sản xuất cà phê. 

- Độ cao: 1.400-2.00m (4.600-6.600 ft).

- Thu hoạch: 

+ Tháng 9-12 (vụ chính) 

+ Tháng 4-5 (vụ mirada)

- Giống: 14% Typica, 54% Caturra, 32% Castillo

- Hương vị: Cà phê Quindio có sự kết hợp giữa hương vị tươi sáng của cam, chanh, quả mọng với sự nồng nàn của cacao và socola.

Risaralda

- Vị trí địa lý: Risaralda là một trong các tỉnh của Colombia nằm ở vùng Cafetera, khu vực nổi tiếng với sản xuất cà phê chất lượng cao.

- Độ cao: 1.300-1.650m (4.300-5.400 ft)

- Thu hoạch: 

+ Tháng 9-12 (vụ chính)

+ Tháng 4-tháng 5 (vụ thu hoạch mitaca)

- Giống: 6% Typica, 59% Caturra, 35% Castillo

- Hương vị: Cà phê Risaralda thường có hương vị phong phú của các loại trái cây như cam, chanh, quả mọng đỏ và các loại trái cây nhiệt đới khác đồng thời có sự hiện diện của hương hoa như hoa nhài, hoa cam hay hoa nhung. 

Narino

- Vị trí địa lý: Nariño nằm ở phía tây nam của Colombia, giáp với Ecuador về phía nam và các tỉnh Putumayo, Cauca, và Valle del Cauca về phía bắc và phía đông. Narino đủ gần đường xích đạo để khí hậu đủ thích hợp cho cây cà phê. 

- Độ cao: 1.500-2.300 m (4.900-7.500ft)

- Thu hoạch: Tháng 4-tháng 6

- Giống: 54% Typica, 29% Caturra 17% Castillo

- Hương vị: Cà phê Nariño thường có vị ngọt tự nhiên của đường nâu hoặc caramel, cùng với sự cân bằng hoàn hảo giữa các yếu tố vị, hương và hậu vị.

Antioquia

- Vị trí địa lý: Khu vực này là nơi khai sinh ra cả cà phê ở Colombia và FNC. Antioquia nằm ở phía tây bắc Colombia, giáp với biên giới Bờ biển Caribe về phía bắc, tỉnh Cordoba về phía bắc đông bắc, tỉnh Bolívar về phía đông nam, tỉnh Chocó về phía tây bắc và tỉnh Cauca về phía tây nam.

- Độ cao: 1.300-2.200m (4.300-7.200ft)

- Thu hoạch: 

+ Tháng 9-12 (vụ chính) 

+ Tháng 4-5 (vụ mirada)

- Giống: 6% Typica, 59% Caturra, 35% Castillo

- Hương vị: Cà phê Antioquia thường có hương vị đậm đà, cân bằng giữa độ đắng nhẹ và vị ngọt tự nhiên của hạt cà phê. 

Quy mô nhà sản xuất cà phê tại Colombia thường là các lô đất nhỏ hoặc các trang trại nhỏ được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong gia đình

Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đến chất lượng cà phê Colombia

Các hạt cà phê Colombia được thiên nhiên thuận lợi, hài hòa nơi đây vun đắp, gom góp từng nốt hương thuần túy để tạo nên chất lượng tuyệt vời cùng hồ sơ hương vị độc đáo, quyến rũ khó cưỡng.

- Độ cao

Cà phê Colombia thường được trồng ở các vùng núi cao, từ 1200 mét trở lên. Độ cao này cung cấp nhiều ánh nắng và nhiệt độ mát mẻ, tạo ra điều kiện lý tưởng cho cây cà phê phát triển chậm và phát triển hương vị phong phú.

- Khí hậu

Quốc gia nhiệt đới này nằm trên đường xích đạo, địa lý sống động và khí hậu đa dạng theo từng vùng, nhiệt độ thay đổi theo độ cao, biên độ dao động nhiệt thấp với lượng mưa và khí hậu ổn định quanh năm tạo ra mức độ đa dạng sinh học cao thứ hai trên thế giới, điều kiện canh tác lý tưởng hỗ trợ việc thu hoạch cà phê gần như quanh năm. Đặc biệt, sự khác nhau giữa mùa mưa và mùa khô cũng ảnh hưởng đến chất lượng cà phê, tạo nên nét đẹp riêng giữa mỗi mùa.

- Đất đai

Colombia có bề mặt địa hình khá phức tạp do bị chia cắt bởi dãy Andes cao vút, rộng lớn (kéo dài hơn 6000km và độ cao trung bình gần 4000 mét so với mực nước biển) với 16 ngọn núi lửa, rừng già và sương mù đại dương, cà phê được nhận dinh dưỡng dồi dào từ thổ nhưỡng andosols. Đất phong phú, giàu dinh dưỡng cung cấp đầy đủ khoáng chất cần thiết cho cây cà phê giúp nó phát triển mạnh mẽ.

Cà phê Colombia thường được trồng ở các vùng núi cao, từ 1200 mét trở lên, tạo ra điều kiện lý tưởng cho cây cà phê phát triển chậm và phát triển hương vị phong phú

Colombia nổi tiếng với sự đa dạng phong phú của các giống cà phê, được trồng trên những vùng đất khác nhau. Các giống cà phê phổ biến tại Colombia bao gồm Castillo, Caturra, Maragogype, Tabi, Typica, Bourbon, và Colombia. Mỗi giống cà phê đều có những đặc điểm riêng biệt về hình dáng, năng suất và khả năng chống bệnh, đồng thời mang đến những hương vị đặc trưng riêng.

1. Castillo

Castillo là giống cà phê mới nhất được phát triển bởi Cenicafe, với năng suất cao và khả năng chống lại bệnh gỉ sắt tốt. Giống này được thiết kế để thích nghi với môi trường trồng cà phê chính ở Colombia, đảm bảo năng suất ổn định và chất lượng hạt cà phê tốt. Hương vị của Castillo thường mang đến sự cân bằng với các nốt hương của chocolate và quả hạch.

2. Caturra

Caturra, được phát hiện lần đầu ở Minas Gerais, Brazil, là một đột biến tự nhiên của giống Bourbon. Giống này có đặc điểm thân ngắn, nhiều nhánh và các vị trí nhánh gần nhau, mang lại năng suất cao hơn trên cùng một diện tích. Được giới thiệu đến Colombia vào năm 1952 và nhanh chóng trở nên phổ biến, Caturra chiếm khoảng 45% tổng sản lượng cà phê trong nước. Hương vị của Caturra thường có độ axit cao và vị ngọt tự nhiên, với hương thơm của trái cây và hoa.

3. Maragogype

Maragogype, còn được gọi là "Elephant Bean" do kích thước hạt lớn, là một đột biến của giống Typica. Mặc dù có năng suất thấp hơn so với các giống khác, Maragogype được ưa chuộng vì hương vị phức tạp và độc đáo của nó, thường có vị chua nhẹ, mượt mà và hậu vị kéo dài.

Các giống cà phê phổ biến tại Colombia bao gồm Castillo, Caturra, Maragogype, Tabi, Typica, Bourbon, và Colombia

4. Tabi

Tabi, được phát triển từ sự lai tạo giữa Typica, Bourbon và Timor Hybrid, là một giống cà phê được Cenicafe phát hành vào năm 2002. Tên "Tabi" có nghĩa là "tốt" trong phương ngữ Guambiano của người bản địa Colombia. Giống này không chỉ có năng suất cao mà còn chống được bệnh gỉ sắt. Hương vị của Tabi thường phong phú, với độ chua cân bằng và hương thơm của chocolate và trái cây.

5. Typica

Typica là giống cà phê có nguồn gốc từ Yemen và là giống được đưa đến hầu hết các nước trồng cà phê. Tại Colombia, Typica đã bị thay thế dần bởi Caturra vào những năm 1970 do năng suất thấp hơn, nhưng hiện nay vẫn chiếm khoảng 25% tổng số cây cà phê được trồng. Hương vị của Typica thường mượt mà, ngọt ngào với hương thơm của trái cây và hoa.

6. Bourbon

Bourbon có nguồn gốc từ đảo Bourbon (nay là đảo La Réunion) của Pháp và là một đột biến tự nhiên của Typica. Giống này có vỏ nhỏ và dày, mang lại năng suất cao hơn khoảng 20 – 30% so với Typica. Hương vị của Bourbon phong phú, ngọt ngào và đậm đà, thường có nốt hương của caramel và quả mọng.

7. Colombia

Giống Colombia được phát triển bởi Cenicafe từ Caturra và Timor Hybrid nhằm chống lại bệnh gỉ sắt lá. Được phát hành vào năm 1982, giống này có năng suất cao và khả năng kháng bệnh tốt, giúp cứu vãn ngành cà phê của Colombia vào giữa những năm 80. Hương vị của giống Colombia thường cân bằng, với độ chua tươi sáng và hương thơm của quả hạch và chocolate.

Mỗi giống cà phê đều có những đặc điểm riêng biệt về hình dáng, năng suất và khả năng chống bệnh, đồng thời mang đến những hương vị đặc trưng riêng

Phần lớn các nhà sản xuất đều sở hữu những lô đất nhỏ, và nhiều trong số đó là do gia đình sở hữu. Hầu hết các trang trại này được đại diện và nhận sự hỗ trợ, hướng dẫn phát triển canh tác, sản xuất bởi FNC.

Kỹ thuật canh tác

Nằm gần đường xích đạo, thổ nhưỡng đa dạng, Colombia cung cấp điều kiện phát triển tối ưu. Nông dân tại năm vùng cà phê chính của đất nước được hưởng lợi từ khí hậu ôn hòa, cũng như độ cao, với một số dãy núi đạt tới hơn 2.000 masl. Do đo, hầu hết cà phê của Colombia được trồng trong bóng râm. Cà phê sinh trưởng xung quanh các tán cây bóng mát và phát triển thông qua các kỹ thuật canh tác hữu cơ.

Phương pháp thu hoạch

Quy mô các vùng sản xuất cà phê Colombia trải rộng trên khắp đất nước. Vì vậy, cà phê được thu hoạch quanh năm. Vụ thu hoạch chính diễn ra từ tháng 10 đến tháng 2, đạt đỉnh vào tháng 11 và tháng 12. Vụ thu hoạch thứ hai diễn ra sau vụ đầu tiên khoảng sáu tháng. Vụ thu hoạch thứ hai này được gọi là Mitaco.

Đại đa số, quá trình thu hoạch cà phê ở Colombia không dùng máy móc. Nông dân nơi đây thường tự tay hái quả cà phê. Họ phải kiểm tra từng quả một để phân loại quả chín, không chín và thối chỉ lấy những quả đạt tiêu chuẩn đựng trong giỏ mang đi đeo nơi eo hoặc hông.

Các phương pháp sơ chế

Sơ chế ướt là phương pháp truyền thống và phổ biến nhất tại Colombia với hơn 500 nghìn trang trại gia đình. Nguyên nhân phương pháp này được ưa chuộng là do quy trình của nó không đòi hỏi nhiều lao động, giám sát. Đồng thời các vùng trồng cà phê tại Colombia có lượng mưa dồi dào, ổn định quanh năm.

Phương pháp cơ chế tự nhiên và bán ướt cúng có mặt ở Colombia, nhưng hầu như chỉ có các trang trại có quy mô lớn sử dụng. Ngoài ra, khi sự cạnh tranh trên thị trường toàn cầu tăng lên, nhiều nhà sản xuất tại đây đã thử nghiệm nhiều phương pháp chế biến mới độc quyền hơn như phương pháp X.O của Café Granja La Esperanza.

Sơ chế ướt là phương pháp truyền thống và phổ biến nhất tại Colombia với hơn 500 nghìn trang trại

Phương pháp phơi khô cà phê

Tại Colombia cà phê có thể được phơi theo nhiều cách khác nhau:

- Phơi trên mái nhà (Elvas): Nông dân nhỏ lẻ thường phơi giấy da trên mái nhà phẳng của ngôi nhà để tận dụng ánh nắng mặt trời.

- Đường hầm polytunnel và luống parabol: Tại các trang trại nằm ở độ cao lớn, nơi thời tiết lạnh thường xảy ra, các đường hầm polytunnel và luống parabol được sử dụng để bảo vệ cà phê khỏi mưa và sương mù, ngăn ngừa sự ngưng tụ.

- Ngăn kéo sấy: Ở vùng Antioquia, ngăn kéo sấy di động được đặt dưới nhà hoặc nhà kho, có thể kéo ra và cất đi để bảo vệ quả anh đào khỏi thời tiết thay đổi.

Những người nông dân nhỏ thường trải giấy da trên mái nhà phẳng (được gọi là elvas) của ngôi nhà để phơi nắng. Các đường hầm polytunnel và luống parabol được sử dụng tại các trang trại nằm ở độ cao nơi thời tiết lạnh thường xảy ra; luống parabol bảo vệ khỏi mưa và sương mù, và ngăn ngừa sự ngưng tụ. Ở Antioquia, người ta sử dụng các ngăn kéo sấy; những tấm lưới sấy di động này được đặt dưới nhà hoặc nhà kho, và có thể kéo ra và cất đi, bảo vệ quả anh đào khỏi thời tiết thay đổi. 

Một số điểm mới trong quy trình sản xuất cà phê

Mặc dù sở hữu vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên thuận lợi, các nhà sản xuất Colombia vẫn luôn cố gắng không ngừng để ngày một nâng cao chất lượng cà phê quốc gia. Để thực hiện điều đó, nhiều công ty địa phương và thương nhân quốc tế đã thực hiện các bước trong mô hình bảo vệ ngành công nghiệp cà phê của FNC như sau:

- Giáo dục nhà sản xuất về thực hành nông nghiệp và chất lượng: Thực hành nông nghiệp gắn liền với phát triển bền vững là định hướng của ngành cà phê Colombia. Các nhà sản xuất trồng cây dưới bóng râm, vừa tạo ra môi trường sống lành mạnh, ít sâu bệnh cho cây cà phê vừa bảo tồn đa dạng sinh học. Ngày càng có nhiều nông dân ở Colombia chuyển đổi sang sản xuất cà phê hữu cơ và bền vững, áp dụng các tiêu chuẩn cao về bảo vệ môi trường và xã hội.

- Phúc lợi của nhà sản xuất: Trợ cấp đầu vào nông nghiệp, cải thiện khả năng tiếp cận giáo dục chính quy cho trẻ em và dịch vụ y tế cho cộng đồng sản xuất cà phê.

- Bảo hành mua hàng: Tất cả nông dân có thể yên tâm rằng cà phê của họ sẽ được FNC thu mua.

- Quy định giá: Giá địa phương tối thiểu trong nước đối với cà phê thương mại được điều chỉnh theo giá sàn giao dịch chứng khoán.

Mặc dù sở hữu vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên thuận lợi, các nhà sản xuất Colombia vẫn luôn cố gắng không ngừng để ngày một nâng cao chất lượng cà phê quốc gia

Mỗi quốc gia có thể phân chia cà phê của mình theo các tiêu chí khác nhau để đánh giá chất lượng và thuận tiện hơn trong kinh doanh, thương mại. 

Hệ thống phân loại cà phê của Colombia

Hệ thống phân loại là hệ thống sàng lọc hạt theo kích cỡ đồng đều tạo ra tính nhất quán trong quá trình rang giúp đồng nhất chất lượng cà phê. Liên đoàn cà phê Colombia có tiêu chuẩn phân loại các hạt khác với SCA/ CQI. Supremo và excelso là hai thuật ngữ phân loại cà phê đặc biệt của Colombia.

- Supremo phân loại cấp sàng từ 17 – 20, đường kính lỗ sàng là 6,75 – 8 milimet, tương đương kích cỡ AA hoặc A của Kenya.

- Excelso phân loại cấp sàng 14,15 và 16, đường kính lỗ sàng từ 5,5 – 6,5 milimet, tương đương với Kenya là B hoặc C.

Các chứng nhận và nhãn hiệu

Với ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ người nông dân, cà phê Colombia đã đạt được nhiều chứng nhận quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp và bền vững.

- Chứng nhận UTZ/ Rainforest Alliance

+ Cà phê được chứng nhận này thường phải tuân thủ các quy định về quản lý nước, bảo vệ đa dạng sinh học và điều kiện lao động.

+ Vùng trồng đạt được chứng nhận Rainforest Alliance: Antioquia, Huila, Tolima.

- Chứng nhận Fair Trade

+ Chứng nhận Fair Trade  bảo đảm rằng các nông dân nhận được giá công bằng cho sản phẩm của họ và được hỗ trợ để cải thiện điều kiện sống.

+ Vùng trồng đạt được chứng nhận Fair Trade: Sierra Nevada, Cauca, Huila.

- Chứng nhận Organic: 

+ Để đạt được chứng nhận Organic, người nông dân phải đảm bảo rằng sản phẩm được trồng trọt mà không sử dụng hóa chất độc hại.

+ Vùng trồng đạt được chứng nhận Organic: Quindio, Tolima, Sierra Nevada.

- Chứng nhận 4C: 

+ Chứng nhận này tập trung vào bảo vệ môi trường, cải thiện điều kiện sống của nông dân và quản lý bền vững trong sản xuất cà phê.

+ Vùng trồng đạt được chứng nhận 4C: Antioquia, Cauca, Huila. 

Supremo và excelso là hai thuật ngữ phân loại cà phê đặc biệt của Colombia

Hầu hết cà phê ở Colombia thuộc loài Arabica - loài cà phê nhạy cảm trước những biến động khí hậu. Chính điều này đã khiến Arabica trở thành cà phê mang lại giá trị lợi nhuận lớn đồng thời cũng mang đến nhiều khó khăn cho các vùng trồng trong việc duy trì chất lượng của nó.

Tác động của biến đổi khí hậu đến sản xuất cà phê

Tình hình biến đổi khí hậu ngày càng nặng nề khiến người nông dân không thể nắm bắt sự biến chuyển của thiên nhiên như trước đây. Nhiệt độ tăng cao và lượng mưa không thể đoán trước khiến hạt cà phê ngày càng dễ bị vi khuẩn gây hại. Đồng thời ô nhiễm đất và nước cũng gia tăng do sử dụng quá nhiều thuốc trừ sâu. 

- Bùng phát bệnh rỉ sắt

Đây là một loại bệnh gây ra tình trạng rụng lá hàng loạt ảnh hưởng đến năng suất cây trồng. Độ ẩm và lượng mưa tăng cao tạo môi trường lý tưởng cho bệnh rỉ sắt phát triển. Chúng tấn công khiến cây cà phê khô héo, không đủ dinh dưỡng để nuôi trái. Kết quả, sản lượng và chất lượng của vụ mùa đều giảm sút nghiêm trọng.

- Giảm sút chất lượng

Nhiệt độ tăng cao phá vỡ các điều kiện canh tác, khiến quả cà phê nhanh chín khi chưa tổng hợp được các chất cần thiết tạo ra hạt cà phê ngon.

- Giảm diện tích đất trồng

Lũ quét và mưa lớn gây nên tình trạng xói mòn đất, làm giảm diện tích đất trồng cà phê. 

Cạnh tranh từ các quốc gia sản xuất cà phê khác

Sự cạnh tranh giữa Colombia và các quốc gia sản xuất cà phê khác là một cuộc đối đầu đáng chú ý trong ngành công nghiệp cà phê toàn cầu. 

- Về chất lượng và hương vị

Cà phê nổi tiếng với hương vị phong phú, độ chua tinh tế và hương thơm dễ chịu, đặc biệt là Arabica. Đối thủ nặng ký của Colombia trên hành trình hương vị là Ethiopia - nơi có loại cà phê tốt nhất thế giới với tầng hương phức tạp, đa dạng, nhất là các giống Heirloom. 

- Về sản lượng

Là các nước hàng top thế giới về sản xuất, xuất khẩu cà phê, Brazil và Colombia là những đối thủ cạnh tranh đầy tích cực trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, khác với Colombia chuyên về cà phê Arabica, Brazil lại cung cấp cả Arabica và Robusta - nguồn nguyên liệu tuyệt vời cho cà phê hòa tan.

Ngành cà phê Colombia đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ biến đổi khí hậu, dịch bệnh, canh tranh từ các nước sản xuất khác

Xu hướng phát triển bền vững của cà phê Colombia

Hơn một nửa thành phố tại Colombia sản xuất cà phê khiến cây trồng này có tầm quan trọng sống còn. Và tính bền vững trong ngành công nghiệp cà phê rất quan trọng đối với đất đai, quan trọng đối với cộng đồng và quan trọng đối với người sản xuất. Mục tiêu của Colombia là sản xuất cà phê bền vững vào năm 2027. 

Theo FNC, ít nhất 42% trang trại Colombia có chứng nhận hoặc hoạt động bền vững ở một mức độ nào đó. Tính bền vững mà quốc gia này hướng tới được xây dựng trên ba trụ cột: phát triển môi trường, xã hội và kinh tế. Bộ quy tắc ứng xử được Colombia áp dụng để thi hành ba trụ cột trên gồm:

- Kinh tế: Thu nhập, năng suất và quản lý chi phí sản xuất

- Xã hội: Đầu tư xã hội, giáo dục nông thôn và bảo hiểm y tế

- Môi trường: Quản lý tài nguyên thiên nhiên và quản lý nông nghiệp bền vững

Bên cạnh đó, các nhà sản xuất Colombia còn xét đến yếu tố thứ tư là thể chế. Điều này có nghĩa là toàn bộ các nhà sản xuất cà phê làm việc xung quanh một mục đích duy nhất. Các thành viên của FNC tin rằng bằng cách hợp tác với nhau như một thể chế, họ sẽ thấy giao dịch minh bạch, đánh giá dịch vụ tốt hơn và tạo ra các giá trị dân chủ hơn. 

Tính bền vững trong ngành công nghiệp cà phê rất quan trọng đối với đất đai, quan trọng đối với cộng đồng và quan trọng đối với người sản xuất cà phê Colombia

Cà phê sản phẩm quan trọng đối với nền kinh tế - xã hội tại Colombia, chiếm khoảng 15% GDP nông nghiệp, với hơn 500.000 gia đình phụ thuộc vào nó để kiếm sống.

Đóng góp vào GDP và xuất khẩu

Colombia là một trong những quốc gia hàng đầu thế giới về sản xuất cà phê Arabica chất lượng cao. Ngành cà phê đóng góp một phần lớn vào GDP của Colombia và chiếm một tỷ lệ đáng kể trong xuất khẩu nông sản của đất nước này.

Theo dữ liệu từ Colombian Coffee Growers Federation (FNC), ngành cà phê đã đóng góp khoảng 7% GDP quốc gia vào năm 2023. Ngoài ra, cà phê Colombia chiếm gần 12% tổng giá trị xuất khẩu nông sản của đất nước này. Với giá trị xuất khẩu đạt khoảng 2.6 tỷ USD vào năm 2022, nó có thể được xem là một ngành hàng xuất khẩu chủ lực.

Tạo việc làm và phát triển nông thôn

Ngành cà phê cung cấp việc làm cho hàng triệu người dân Colombia, đặc biệt là tại các vùng nông thôn và các khu vực có điều kiện địa lý phù hợp với trồng trọt cà phê. Hiện nay, khoảng 500.000 hộ gia đình đang trồng cà phê tại Colombia, cung cấp việc làm cho hơn 2 triệu người dân. Điều này góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp và cải thiện thu nhập cho các hộ gia đình nông dân. Hơn thế, tại các vùng trồng cà phê như Huila, Antioquia, và Caldas, sự phát triển của ngành cà phê đã thúc đẩy sự phát triển cơ sở hạ tầng. Đường xá, trường học và dịch vụ y tế được hỗ trợ nâng cấp tạo điều kiện sống tốt hơn cho cộng đồng địa phương Colombia.

Các chương trình hỗ trợ nông dân trồng cà phê

Chính phủ Colombia và các tổ chức phi chính phủ, như FNC, đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ nhằm nâng cao năng suất và chất lượng cà phê, cũng như cải thiện điều kiện sống cho nông dân trồng cà phê.

Chương trình "Programa de Renovación y Reconversión de Cafetales" đã hỗ trợ việc nâng cấp và tái cơ cấu các vườn cà phê, giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Các chương trình đào tạo kỹ thuật và quản lý nông nghiệp như "Escuela y Café" cung cấp kiến thức về canh tác bền vững, bảo vệ môi trường và kỹ thuật thu hoạch hiện đại. Các chương trình canh tác bền vững, như "Café de Colombia," khuyến khích nông dân sử dụng các phương pháp canh tác thân thiện với môi trường, bảo vệ nguồn nước và đất đai, góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái.

Chính phủ Colombia và các tổ chức phi chính phủ, doanh nghiệp lớn, đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ nhằm nâng cao năng suất và chất lượng cà phê, cũng như cải thiện điều kiện sống cho nông dân trồng cà phê

Kết luận

Tương lai của ngành sản xuất cà phê Colombia đầy hứa hẹn khi tập trung mạnh mẽ vào cả chất lượng và tính bền vững. Bất chấp những thách thức do biến đổi khí hậu gây ra, những người trồng cà phê Colombia vẫn kiên cường và sáng tạo, khám phá các kỹ thuật canh tác và giống cà phê mới để thích ứng với những điều kiện thay đổi. Khi nhâm nhi tách cà phê Colombia, chúng ta không chỉ thưởng thức một tách cà phê tuyệt vời mà còn tham gia vào một truyền thống phong phú đã được tinh chế qua nhiều thế kỷ.

Câu 1: Quá trình phát triển của ngành cà phê Colombia đã trải qua những cột mốc quan trọng nào?

Ngành cà phê Colombia đã trải qua nhiều cột mốc quan trọng như:

- Xuất khẩu thương mại đầu tiên vào thế kỷ 18.

- Thời kỳ tái cấu trúc trong 'Cuộc chiến tranh ngàn ngày' (1899-1902).

- Phát triển hệ thống hậu cần vào đầu thế kỷ 19.

- Thành lập Federacion Nacional de Cafeteros de Colombia (FNC) năm 1927.

- Khủng hoảng và phục hồi trong những năm 1930.

- Mở rộng và phát triển từ năm 1972 đến nay, giúp Colombia trở thành nước xuất khẩu cà phê lớn thứ ba thế giới.

Câu 2: Đâu là những vùng trồng cà phê chính của Colombia? Đặc trưng của từng vùng?

Các vùng trồng cà phê chính của Colombia bao gồm: Cauca, Tolima, Huila, Quindio, Risaralda, Narino, Antioquia

Câu 3: Những giống cà phê nào được trồng phổ biến tại Colombia?

Những giống cà phê phổ biến tại Colombia bao gồm Castillo, Caturra, Maragogype, Tabi, Typica, Bourbon, và Colombia.

Câu 4: Trang trại sản xuất cà phê tại Colombia thường sử dụng phương pháp sơ chế nào?

Phương pháp sơ chế phổ biến nhất tại Colombia là phương pháp sơ chế ướt. Nguyên nhân chủ yếu do các vùng trồng cà phê ở quốc gia này có lượng mưa dồi dào, ổn định quanh năm. Hơn nữa, quy trình của nó không đòi hỏi nhiều lao động và giám sát. 

Câu 5: Hệ thống phân loại cà phê của Colombia được chia như thế nào?

Hệ thống phân loại cà phê của Colombia bao gồm hai loại chính: Supremo và Excelso. Supremo phân loại cấp sàng từ 17 đến 20, với đường kính lỗ sàng từ 6,75 đến 8 milimet, tương đương với kích cỡ AA hoặc A của Kenya. Excelso phân loại cấp sàng từ 14 đến 16, với đường kính lỗ sàng từ 5,5 đến 6,5 milimet, tương đương với kích cỡ B hoặc C của Kenya.